INSCHATTING VAN HET RISICO OP ZELFDODING

Als de persoon er down uitziet, kun je dat opmerken en vragen of hij zich depressief voelt.

Als hij dat bevestigt, kun je reageren als volgt: “Ik kan me voorstellen dat het moeilijk is als er zoveel dingen tegenvallen.” Als hij dat bevestigt kun je vragen: “Heb je soms de reflectie dat je beter dood zou zijn”, of “heb je gedacht jezelf iets aan te doen?” Als hij dit bevestigt moet je je zorgen maken. Als het antwoord negatief is, of als hij aarzelt om erover te spreken, kun je het onderwerp tijdelijk laten rusten en over andere zaken spreken die meer acceptabel lijken. Als je een vertrouwensrelatie hebt, kun je wellicht beter inschatten of de intentie leeft of niet.

Als de jongere laat merken dat hij eraan denkt, is het belangrijk te vragen of hij concrete plannen heeft en hoe hij dacht het te doen. Een gedetailleerd plan betekent een hoog risico.

Hoe toegankelijker de methode, hoe hoger het risico. Als hij denkt aan medicatie en de medicatie is beschikbaar, dan is het risico hoog. Als én de intentie er is, én het plan, en de middelen beschikbaar, dan is het risico zeer hoog.

Heeft hij een tijdstip voor de uitvoering voor ogen en is de kans dat er niemand binnenkomt groot.

De mogelijkheid van interventie van familie en vrienden. Als in het plan is gedacht aan een moment waarop niemand kan thuiskomen of aan een methode die nauwelijks tussenkomst toelaat, zoals verhangen of een kogel, is het risico ernstig.

Alcohol en drugs stimuleren impulsiviteit en reduceren de controle over het gedrag. Ze verminderen de doodsangst en moedigen risicogedrag aan.

Vroegere pogingen wijzen erop dat zelfdoding wordt gezien als een mogelijke optie om een probleem op te lossen.

Personen die zelfdoding overwegen voelen zich vaak alleen en geïsoleerd. Personen die weinig vrienden hebben, die hun vrienden niet waarderen of die niet kunnen of willen terugvallen op familie, vertonen een hoger risico.

Hoe groter de angst en de frustratie, hoe groter de kans dat je naar wanhoopsdaden grijpt als oplossing. Het risico kun je tamelijk nauwkeurig inschatten als je de combinatie van deze factoren bekijkt. Als iemand met de intentie speelt, een concreet plan voor ogen heeft, gemakkelijk aan de middelen kan geraken, een moment voor ogen heeft waar praktisch zeker niemand zal tussenkomen, beleeft dat hij weinig mensen heeft om op terug te vallen, dan is het risico zeer hoog. Als hij dan ook nog vroegere pogingen achter de rug heeft, regelmatig overdadig drinkt, en heel veel onvrede beleeft, dan is de kans zeer hoog.

Eerdere pogingen, regelmatig alcoholmisbruik en veelvuldig ongemak verergeren de situatie.

Als je het gevoel hebt dat de persoon voor een probleem staat dat hij niet aankan, is hulp belangrijk. Niet wachten om dit op te starten is de boodschap. Vijf stappen zijn hierin belangrijk: een intensief contact, het ophelderen van de uitlokkende gebeurtenis, het verkennen van mogelijke oplossingen, het ondernemen van concrete actie, en het uitbouwen van follow-up contacten en een netwerk dat steun biedt.